Pomagając rozpaczającemu Rodzicowi

Podstawy
Nie jest łatwo udzielić wsparcia komuś, kto boryka się ze stratą małżonka, ale jeśli osoba ta jest Waszym rodzicem staracie się zapewne, jak tylko możecie, złagodzić jego cierpienie. W jaki więc sposób możecie pomóc swojemu rodzicowi, abyście wspólnie przeszli przez ten trudny czas? Powinniście wiedzieć, że każda osoba doświadcza żalu indywidualnie a strata małżonka nie jest tym samym co śmierć rodzica. Wasze przypuszczenia odnośnie tego, że dokładnie wiecie jak czuje się Wasz rodzic mogą okazać się błędne. Próbujcie więc być wyrozumiali i cierpliwi. Możecie również oprzeć się na poniższych propozycjach:

• Bądźcie otwarci na fizyczne potrzeby Waszego rodzica.

• Słuchajcie go i zachęcajcie do rozmów na temat Waszej zmarłej Mamy czy Taty.

• Dajcie mu do zrozumienia, że istnieje profesjonalna opieka w takich sytuacjach.

• Jeśli to możliwe, cierpliwie pozwalajcie mu wyrazić jego żal.

• Przypominajcie mu o ważnych datach i rocznicach.

Mamy świadomość tego, że nie zawsze udaje się postępować zgodnie z powyższymi wskazówkami. Poczucie żalu może być tak silne, że nawet najprostsze czynności będą dla nas trudne do wykonania. Innym czynnikiem, który może nam sprawić trudność w dotarciu do owdowiałego rodzica, jest jego stan psychiczny wyrażający się często poprzez roztargnienie, dezorganizacje, zaabsorbowanie stratą i brakiem celu lub motywacji do podejmowania codziennych działań.
W jednym i drugim przypadku, powstające napięcia mogą przeszkodzić w procesie pomagania.
Oprócz wsparcia emocjonalnego w trakcie żałoby, zarówno Wy jak i Wasz rodzic potrzebujecie, wzmocnienia dla ciała. Mamy na myśli chociażby regularne odżywianie się czy aktywność fizyczną. Upewnijcie się czy jesteście pod tym kątem zabezpieczeni.

Kluczowa Wskazówka 1

Z biegiem czasu żal osłabnie, pomimo, że może nieraz trwać rok albo dłużej. Jednym z najlepszych darów, które możecie ofiarować rodzicowi są cierpliwość i zrozumienie.

Kluczowa Wskazówka 2

Czasami żal jest odroczony/wyparty. Wasz rodzic może koncentrować się na nieistotnych szczegółach aby wypełnić stratę po śmierci swojego małżonka albo zaprzeczać temu, że rozpacza (ponieważ wszyscy spodziewali się śmierci bliskiego). Mama może wyglądać na twarzy tak jakby nic się nie stało i podtrzymywać ten stan tygodniami albo jeszcze dłużej. Powinniście jednak wiedzieć, że kumulowany żal w pewnym momencie da o sobie znać.

Kluczowa Wskazówka 3

Żal jest uciążliwy do zniesienia, w związku z tym osłabia system odpornościowy człowieka. Rozpaczanie po stracie kogoś bliskiego może być powodem powstawania chorób. Ważne jest abyście byli w kontakcie z Waszym lekarzem rodzinnym, którego proponujemy poinformować o waszym kryzysie.

Szczegóły

Żal może być wyrażany za pomocą sprzecznych uczuć takich jak: gniew, tęsknota, ulga, wina, żal, depresja, panika. Możecie zaobserwować, że są takie dni ,kiedy Wasz rodzic może zachowywać się tak jak zawsze. Ale nadejdzie moment kiedy usłyszy "ich" ulubioną piosenkę, zauważy jakąś notatkę zapisaną przez swoją żonę i ponownie pogrąży się w żalu. Chcielibyśmy abyście wiedzieli, że takie stany są bardzo charakterystyczne dla ludzi w obliczu straty więc należy je po prostu uznać. Starajcie się zrozumieć żal Twojego rodzica.
Człowiek pogrążony w żalu nie jest w stanie funkcjonować w 100 % , w związku z tym początkowe miesiące po śmierci bliskiej osoby nie są odpowiednim czasem na podejmowanie ważnych decyzji bądź trudnych wyzwań. Taki stan rzeczy jest zrozumiały, gdyż Osoba taka cierpi.
Oznaki żalu obejmują:

• Roztargnienie. Wasz Ojciec, który był dotąd zorganizowany, w zaistniałych okolicznościach może na przykład spóźniać się bądź opuszczać spotkania, gubić wartościowe rzeczy, zapominać o płaceniu należności itd. To, co możecie w takich sytuacjach robić, to okazać mu cierpliwość oraz przypominać o ważnych sprawach informując wprost, bądź po prostu zapisując na kartce.

• Dezorganizacja. Wasz Ojciec może nie radzić sobie z zagospodarowaniem swojego czasu, zostawiając niedokończone sprawy, ma tendencje do robienia czegoś nowego. Możecie pomagać mu rozplanować harmonogram albo zaproponować współpracę. Przebywajcie z nim i razem koncentrujcie się na czymś co może Was zbliżyć, a tym samym osłabić poczucie izolacji i samotności.

• Niezdolność do koncentracji. W początkowym etapie bolesnej straty, umysł człowieka błądzi. Wasz owdowiały rodzic może mieć problemy aby skoncentrować się na czymkolwiek, na treściach zawartych w książce lub przekazach telewizyjnych. Możecie pomagać mu przez uwydatnianie ważnych punktów lub też czytając na głos. Ważne jest by pamiętać, że ludzie z problemem utrzymania koncentracji mogą stanowić niebezpieczeństwo na drodze lub spowodować szkodę wykonując ryzykowne prace. Próbujcie ostrzegać Waszego rodzica o potencjalnych niebezpieczeństwach oraz motywujcie go by był ostrożny.

• Brak celu i motywacji. Wasz rodzic może mówić: "Po co pracować tak ciężko? I tak przecież umrzemy " albo " Robiłem wszystko dla Twojej Matki żeby była zdrowa a ona umarła". Pozwólcie żeby wyraził swoje uczucia, obdarzcie Go miłością i wsparciem. Jeśli jednak zauważycie że Wasz rodzic szuka ukojenia w alkoholu bądź lekach, nie wahajcie się skontaktować z lekarzem rodzinnym bądź innym specjalistą.

Pomagając wyjść

Kondycja fizyczna
Żal jest fizycznie wyczerpujący do tego stopnia, że może wywołać chorobę. Jeśli więc zauważycie, że przeżywanie straty przez rodzica wpływa na pogorszenie jego zdrowia, zaproponujcie mu wspólną wizytę u lekarza, który powinien być poinformowany o Waszej sytuacji . Możecie również pomóc, upewniając się czy rodzic odżywia się regularnie i zdrowo. Jeśli ma trudności z przygotowaniem 3 podstawowych posiłków, zasugerujcie mu 4 lub 5 mniejszych porcji. Zwróćcie uwagę na aktywność fizyczną. Jeśli mieszkacie blisko rodzica, odwiedzajcie go i proponujcie spacery np. wieczorową porą, po kolacji. W sytuacji kiedy nie macie takiej możliwości bo jesteście gdzieś daleko, poproście któregoś z Waszych przyjaciół lub sąsiadów rodzica, by w taki sposób pomagali. Oprócz wyczerpania wywołanego przez żal, Wasz rodzic może mieć kłopoty z zasypianiem. Pomagajcie mu w ustalaniu regularnych pór do spania i poproście znajomych, rodzinę, sąsiadów z którymi utrzymujecie kontakty, by nie dzwonili czy nie odwiedzali rodzica w tym czasie. Jeśli problemy będą się pojawiały nadal, bądź nasilały, zaproponujcie wizytę u lekarza rodzinnego.

Zdrowie psychiczne.
Możecie zauważyć, że Wasz rodzic, częściej niż zwykle, nieprzyjemnie zwraca się do Was. Czasami zdarza się tak w najmniej spodziewanych momentach. Niekiedy drugorzędne kwestie mogą wywoływać burzliwe dyskusje w Waszej rodzinie. Postarajcie się zrozumieć, że wszystko to, co się dzieje ma w większości związek z poczuciem straty. Jeśli stan psychiczny Waszego rodzica budzi w Was niepokój (niespotykane dotąd reakcje bądź ryzykowne zachowania) możecie odszukać grupę wsparcia dla ludzi, którzy stracili małżonków. Jeśli rodzic należy do jakieś grupy religijnej bądź organizacji społecznej zachęcajcie go do obecności na spotkaniach aby był w kontakcie z tymi ludźmi.

Żałoba
Na długość żałoby doświadczanej przez Waszego rodzica mogą wpływać takie czynniki jak jego osobowość, uczucia związane z małżonką a także przyczyna zgonu. Gdyby Wasz Ojciec umarł niespodziewanie, Wasza Matka prawdopodobnie nie miała by okazji pożegnać się z nim, wiec teraz musicie się spodziewać że Wasz rodzic będzie poszukiwał symbolicznego rozwiązania. Możecie zasugerować aby Mama napisała list i odczytała nad grobem Taty. W czasie kiedy już dobrze Wasz rodzic radzi sobie z żalem, uczucia często pojawiają się na nowo podczas pierwszych wakacji czy uroczystości bez udziału współmałżonka. W takich sytuacjach dobrze jest przyznać sie do swoich odczuć, wyrażając je. Jeśli to możliwe postarajcie się aby Wasz rodzic wiedział, że pamiętacie o ich rocznicy ślubu. Zapytajcie czy możecie zorganizować coś specjalnego na tą okazję np. wyjść wspólnie do restauracji. Postarajcie się być wyrozumiali jeśli rodzic nie przystanie na taką propozycję i zechce abyście posiedzieli razem w domu.

Opiekując się sobą
Pamiętajcie że Wy również cierpicie z powodu straty rodzica, wiec wsparcie należy sie również Wam. Jeśli odczuwacie potrzebę pomocy, możecie uczestniczyć w spotkaniach z psychologiem, grupą wsparcia. Jeśli to możliwe, otwórzcie się przed swoimi przyjaciółmi, znajomymi, informując ich o swoich potrzebach. Rozmawiajcie także o sytuacji poszczególnych członków Waszej najbliższej rodziny. W związku z tym, że usiłujecie pomóc rodzicowi, może się zdarzyć, że nie będziecie poświęcali wystarczającej uwagi swojej kondycji zdrowotnej. Wsparcie w takich okolicznościach będzie zapewne bardzo wyczerpujące. Proponujemy wiec, abyście koncentrowali się na regularnym, zdrowym odżywianiu, wystarczającej ilości snu a także aktywności ruchowej. Zwróćcie się do swojego lekarza, informując go o tym, co się stało oraz poproście go aby pomógł Wam monitorować Wasz stan zdrowia. Żal który przeżywacie, może zwrócić Was ku myśleniu o Waszym procesie starzenia i śmierci. Strata rodzica uświadamia nas o naszej śmiertelności oraz przypomina, że nie jesteśmy już dziećmi. Ustosunkowanie się do tego może być z początku bardzo trudne Wyrażajcie uczucia stosownie i zachęcajcie Waszego rodzica by robił to samo. Razem możecie czuć się lepiej, gdy podzielicie swoje łzy. Jeśli poczujecie, że nie radzicie sobie z ogarniającym Was poczuciem żalu, skontaktujcie się ze specjalistą z którym wypracujecie odpowiednie rozwiązania.

Często zadawane pytania
Moja matka umarła dwa lata temu ale mój ojciec odmawia posprzątania jej rzeczy: ubrań, kosmetyków, książek. Jest kompletnie oporny na jakiekolwiek zmiany w tym temacie Czy Powinnam motywować go, by zaczął w końcu robić porządki z jej rzeczami? Przebywanie w pokoju Twojej Mamy czy też dotykanie, lub patrzenie na jej rzeczy może przyczyniać się do poprawienia nastroju Twojego Taty. Twój tata może oczekiwać od Ciebie konkretnej informacji na temat Twojej propozycji zmiany. Możesz próbować zwracać się do Taty w następujący sposób: "Tato, kiedy będziesz już gotowy cieszyłbym się, gdybyś pomógł mi uprzątnąć szafę w której są ubrania Mamy" albo "kiedy będziesz gotowy, proponuję byśmy wybrali jakieś specjalne przedmioty, które Mama najczęściej używała (biżuterię, książkę, obrazek) a resztę uprzątnęli" Jeśli Twoja propozycja go rozgniewa, bardzo możliwe, że będziecie potrzebowali profesjonalnego doradcy. W zeszłym roku umarł mój Tata i od tamtej pory nikt nie chce o nim rozmawiać szczególnie moja Mama. Ilekroć wymawiam jego imię albo rozmawiam o jego śmierci, członkowie rodziny wychodzą z pokoju albo zmieniają temat. Ja potrzebuję o nim rozmawiać. Co mogę zrobić by to zmienić? Temat śmierci twojego Ojca nie jest pożądany zaraz po jego stracie. Możesz za to próbować wspominać przyjemne chwile z nim spędzone, choć i tu ważne jest wyczucie chwili. Na przykład: "Pamiętacie jak byliśmy na wakacjach w X i Tata wpadł w ubraniu do basenu kąpielowego?" Możesz również wyjąć pudło ze zdjęciami rodzinnymi i wspominać swoje dzieciństwo, dopytując się o szczegóły innych członków rodziny. Twoja Mama może zainteresować się tym co robisz i dołączyć do Ciebie. Jeśli zauważysz że Twoje próby nie są skuteczne możesz zaproponować rodzinie uczestnictwo w spotkaniach z psychologiem bądź organizowanych grupach wsparcia dla rodzin osieroconych. Jeśli i ta propozycja okaże się fiaskiem, rozmawiaj o swoim Tacie z przyjaciółmi, znajomymi lub sam wybierz się na spotkanie ze specjalistą, z którym porozmawiasz na temat odpowiedniego rozwiązania. Mój Ojciec umarł sześć miesięcy temu, moja Mama spotyka się już z kimś innym . Chcę by moja Matka była szczęśliwa ale nie lubię tego faceta i martwię się, że on ją tylko wykorzysta. Czuję, że jestem winny to swojemu Ojcu aby ją chronić. Co mogę z tym zrobić? Jest bardzo możliwe, że człowiek z którym spotyka się Twoja Mama jest kimś wartościowym. Jednak od śmierci Twojego Taty minęło sześć miesięcy, więc mam poczucie, że Twoje przemyślenia na ten temat są w pełni uzasadnione - masz prawo tak myśleć. Jeśli to możliwe, spróbuj poznawać tego człowieka. Pamiętaj również, że twoja Mama może podejmować własne decyzje nawet wbrew Twojej opinii. Myślę, że masz dużo racji w tym, że sugerujesz swojej Mamie by była ostrożna u progu nowej relacji. Jesteś jej Synem i bardzo Ją kochasz, a po drugie, pamiętasz jak dbał o nią Twój Tata. Moi rodzice byli w związku małżeńskim przez 45 lat do momentu śmierci mojej Mamy. Mój Ojciec ciągle powtarza, że nie może się doczekać kiedy dołączy do Mamy. Martwię się aby nie zrobił nic głupiego. Obawiam się, że może ze sobą skończyć. Bardzo go kocham i martwię się o niego. To jest bardzo wzruszające i zarazem piękne, kiedy ludzie rozmawiają o czasie, gdy będą mogli dołączyć do ukochanej osoby. Świadczy to o silnym uczuciu jakim się darzyli. W związku z tym wyrażana w taki sposób tęsknota jest czymś naturalnym. Jeśli jednak zauważysz, że twój Ojciec może myśleć o odebraniu sobie życia, powinieneś działać natychmiast, szczególnie jeśli popada w stany depresyjne. Dopytuj się o powagę tego co mówi. Zachęcaj go, by spotkał się ze specjalistą, którego jesteś w stanie w każdej chwili mu polecić. W wielu miastach działa tzw. gorąca linia, telefon zaufania lub poradnie psychologiczne gdzie możesz uzyskać natychmiastową poradę.

Źródło: www.americanhospice.org - strona internetowa American Hospice Foundation, stan z dnia 20 lutego 2008